Rewolta Comuneros w XVI-wiecznej Hiszpanii; bunt przeciwko królewskiej władzy i próba reform społecznych
Rok 1520 w historii Hiszpanii zapisał się niezwykle burzliwym wydarzeniem, które miało daleko idące konsekwencje dla ustroju politycznego kraju. Mowa o Rewolcie Comuneros – zbrojnym buncie ludności Kastylii przeciwko królowi Karolowi I (potomek dynastii Habsburgów) oraz jego polityce opodatkowania i nadmiernej centralizacji władzy.
Przyczyny tego powstania tkwiły w głębokich nierównościach społecznych panujących w Hiszpanii XVI wieku. W tym czasie społeczeństwo kastylijskie dzieliło się na trzy główne grupy: szlachtę, duchowieństwo i stan trzeci (ludzie pracy).
Stan trzeci, który stanowił większość populacji, ponosił ciężar opodatkowania, podczas gdy szlachta i duchowieństwo cieszyły się licznymi przywilejami. Do tego dochodziła rosnąca niechęć do rządów Karola I, postrzeganego jako władca obcemu narodowi i ignorujący interesy Kastylii.
Król Karol I Habsburg, król Hiszpanii oraz cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego, starał się zreformować system finansowy kraju i wprowadzić nową strukturę podatków. W tym celu w roku 1520 ogłosił uchwalenie nowych podatków dla stanu trzeciego, które miały pokryć koszty wojny z Francją.
Uchwała ta wywołała lawinę protestów wśród ludności Kastylii. Podatki były już dotkliwe, a ich zwiększenie spotkało się z powszechnym sprzeciwem. Ludzie zaczęli organizować się w grupy i żądać od króla zniesienia podatków oraz reform społecznych.
Na czele powstania stanęli przedstawiciele stanu trzeciego – Comuneros, czyli “wspólnota”. Liderami ruchu byli:
- Juan de Padilla, rycerz z Kastylii
- Francisco de los Cobos y Molina, sekretarz królewski
*Pedro de la Cueva, kupiec z Valladolid.
Rewolta Comuneros rozpoczęła się w maju 1520 roku od wybuchu walk w miastach Valladolid i Toledo. Powstańcy zdobyli kontrolę nad wieloma miastami Kastylii i zaczęli oblegać stolicę królestwa, Madryt.
W odpowiedzi Karol I wysłał wojska pod dowództwem markiza de Villeneva, który pokonał powstańców w bitwie pod Villalar 23 kwietnia 1521 roku. Po klęsce pod Villalar liderzy Comuneros zostali pojmani i straceni.
Konsekwencje Rewolty Comuneros:
Choć rewolucja Comuneros zakończyła się porażką, miała ona daleko idące konsekwencje dla Hiszpanii XVI wieku:
- Utworzenie Cortes de Castilla: Po buncie powstańców Karol I zmuszony był do ustępstw i utworzenia Cortes de Castilla - parlamentu, który miał reprezentować interesy stanu trzeciego.
- Ograniczenie władzy królewskiej: Rewolta Comuneros pokazała, że królewska władza nie jest absolutna i że społeczeństwo jest zdolne do walki o swoje prawa.
| Konsekwencje | Opis |
|---|---|
| Utworzenie Cortes de Castilla | Powstanie parlamentu z reprezentacją stanu trzeciego. |
| Ograniczenie władzy królewskiej | Pokazanie, że władza królewska nie jest absolutna. |
| Podniesienie świadomości społecznej | Zwiększone zainteresowanie sprawami publicznymi i prawami obywatelskimi. |
- Wzrost świadomości społecznej: Rewolta Comuneros przyczyniła się do wzrostu świadomości społecznej wśród ludności Hiszpanii, która zaczęła interesować się sprawami politycznymi i domagać się lepszych warunków życia.
Rewolta Comuneros była ważnym wydarzeniem w historii Hiszpanii XVI wieku. Choć zakończyła się porażką powstańców, jej konsekwencje były daleko idące. Wydarzenie to wykazało siłę oporu społecznego i przyczyniło się do ograniczenia władzy królewskiej oraz stworzenia przestrzeni dla debaty publicznej.
Współcześni historycy widzą w Rewolcie Comuneros prefigurację późniejszych ruchów rewolucyjnych, które miały doprowadzić do upadku monarchii absolutnej w Europie.