Synod w Whitby - Wczesnośredniowieczne Zmagania o Dominacje Religijną i Polityczną

Rok 664 naszej ery przyniósł niesamowitą debatę, która rozstrzygnęła nie tylko los angielskiego Kościoła, ale też wpłynęła na kształt całej Europy. Synod w Whitby, zwołany przez króla Northumbrii Oswiu, stał się areną walk o supremację religijną między zwolennikami tradycji rzymskiej a irlandzką formą chrześcijaństwa.

By zrozumieć wagę tego wydarzenia, musimy cofnąć się do VII wieku, epoki, w której Anglię zamieszkiwały różne plemiona germańskie, praktykujące odmiennie swoje wierzenia. Chrześcijaństwo dotarło na wyspę stosunkowo wcześnie, ale rozprzestrzeniło się w dwóch odrębnych strumieniach.

• Irlandia: Św. Patryk, “Apostoł Irlandzki”, nawracał mieszkańców Zielonej Wyspy już w V wieku. Jego misja doprowadziła do powstania Kościoła irlandzkiego, który charakteryzował się unikalnymi tradycjami i obyczajami liturgicznymi, jak np. obliczanie daty Wielkanocy odmiennie niż w Rzymie.

• Rzym: Misjonarze rzymscy zaczęli działać na kontynencie w VI wieku. Ich wpływ wzrósł wraz z rozszerzaniem się władzy królestwa Franków, co doprowadziło do zakładania biskupstw i klasztorów na wzór rzymski.

Oswiu, król Northumbrii, znalazł się w trudnej sytuacji. Jego królestwo było miejscem zetknięcia dwóch odmiennych nurtów chrześcijaństwa - irlandzkiego, reprezentowanego przez biskupa Aidanusa z Lindisfarne, oraz rzymskiego, którego przedstawicielem był biskup Wilfrid.

Synod w Whitby, zwołany właśnie w celu rozstrzygnięcia sporu o datę Wielkanocy i inne kwestie doktrynalne, stał się areną zaciętej debaty teologicznej.

Wśród uczestników synodu byli:

• Wilfrid: Mnich z Northumbrii, wykształcony w Rzymie, który głosił prymat tradycji rzymskiej.

• Aidan: Biskup Lindisfarne, przedstawiciel Kościoła irlandzkiego, który bronił swoich tradycji i zwyczajów.

• Król Oswiu: Chociaż sam nawrócony na chrześcijaństwo w młodości, król pozostawał niezdecydowany, do jakiego nurtu religijnego powinien się przyłączyć.

Debata trwała przez kilka dni, a dyskusje były intensywne i ostre. W końcu Oswiu ogłosił decyzję na korzyść Kościoła rzymskiego. Ta decyzja miała dalekosiężne skutki:

• Jednolitość religijna: Synod w Whitby przyczynił się do ujednolicenia formy chrześcijaństwa w Anglii.
• Wpływ Rzymu: Decyzja króla Oswiu wzmocniła pozycję papieża w Europie i utwierdziła prymat Rzymu nad innymi centrami religijnymi.

Zasilanie	Rzymski Kościół	Irlandzki Kościół
Daty Wielkanocy	Obliczana zgodnie z kalendarzem rzymskim	Wyznaczana według tradycyjnego irlandzkiego systemu obliczeń
Fryzura mnichów	Krótkie włosy	Długie włosy

Synod w Whitby nie był wydarzeniem pozbawionym kontrowersji. Zwolennicy Kościoła irlandzkiego widzieli w decyzji króla Oswiu naruszenie tradycji i wolności religijnej.

Jednak historycy są zgodni, że synod był ważnym punktem zwrotnym w historii chrześcijaństwa w Anglii. Przyczynił się do zjednoczenia kraju pod jednym sztandarem wiary, a jego skutki odczuwano przez wiele stuleci.